الماس سیاه چیست؟ چطور انواع الماس سیاه تشخیص دهیم؟

الماس سیاه از سال ها پیش در صنعت جواهرسازی مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله قصد داریم با این الماس آشنا شده و اطلاعاتی درباره نحوه تشخیص و قیمت گذاری آن ارائه دهیم. پس با ما همراه باشید.

الماس سیاه چیست؟

الماس سیاه، با نام کاربنادو (Carbonado) نیز شناخته می شود؛ این الماس نوعی خاصی از الماس ها بوده که به دلیل رنگ تیره اش نامگذاری شده است. بر خلاف الماس های شفاف که نور را به خوبی بازتاب می دهند، این الماس دارای سطحی مات است. رنگ تیره این الماس ناشی از وجود تعداد زیادی ناخالصی و ترک های ریز در سطح و درون آن است. این نوع الماس اغلب در برزیل و آفریقای مرکزی یافت شده و از نظر ترکیب شیمیایی با دیگر انواع الماس ها تفاوت هایی دارد.

پیشینه پیدایش الماس سیاه

الماس سیاه برای اولین بار در سال ۱۸۴۰ در برزیل کشف شد. از آن زمان، به دلیل کمیابی و سختی بالا، به عنوان یکی از ارزشمندترین سنگ های قیمتی در جهان شناخته شد. در گذشته، به علت رنگ تیره و ظاهر غیر معمولش، این نوع الماس چندان مورد توجه قرار نمی گرفت، اما امروزه به عنوان یکی از جواهرات لوکس و منحصر به فرد به شدت مورد استقبال قرار گرفته است.  (الماس صورتی چیست؟)

ویژگی های الماس سیاه

الماس سیاه دارای ساختار کریستالی مشابه با سایر الماس ها است، اما تفاوت های قابل توجهی در ترکیب شیمیایی و فیزیکی آن وجود دارد. این الماس با درجه سختی ۱۰ در مقیاس موس (Mohs) یکی از سخت ترین مواد طبیعی روی کره زمین محسوب می شود. یکی از ویژگی های برجسته این الماس، ترکیب آن با موادی نظیر گرافیت، پیریت و هماتیت است.

این ترکیبات اضافی که در سطح و درون الماس وجود دارند، رنگ سیاه آن را ایجاد می کنند. بر خلاف الماس های شفاف که نور را به خوبی بازتاب می دهند، الماس سیاه نوری را که به آن تابیده می شود، جذب کرده و به همین دلیل ظاهری مات و غیر درخشان دارد.

انواع الماس سیاه

این نوع الماس را می توان به سه نوع مختلف تقسیم کرد، که عبارتند از:

الماس سیاه طبیعی

این نوع الماس به طور طبیعی در سطح زمین یافت شده و هیچ گونه دخالت انسانی در ایجاد آن وجود ندارد. الماس های سیاه طبیعی به عنوان کمیاب ترین انواع این سنگ شناخته می شوند. آن ها اغلب دارای خوشه های گرافیت بیشتری نسبت به الماس های سفید یا بی رنگ بوده و به همین دلیل رنگ مشکی دارند.

الماس های سیاه بهسازی شده (تصفیه شده)

برخی از الماس های بی رنگ که دارای ناخالصی و تخلخل بالایی هستند، می توانند با استفاده از تابش یا حرارت به رنگ مشکی در بیایند. این نوع الماس های سیاه بهسازی شده اغلب در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع الماس به عنوان ارزان ترین گزینه های موجود در بازار شناخته می شوند.

الماس های دست ساز آزمایشگاهی

الماس سیاه آزمایشگاهی توسط انسان تولید می شود. این نوع الماس به دلیل فرایند تولید پیچیده و نیازمندی به تجهیزات سنگین و گران قیمت، دارای قیمت نسبتا بالایی هستند. (انواع زنجیر طلا)

تفاوت الماس سیاه طبیعی و مصنوعی

یکی از چالش های اصلی در بازار جواهرات، تشخیص الماس های طبیعی از نوع مصنوعی است. الماس سیاه طبیعی به دلیل ساختار داخلی خاص و وجود ناخالصی های طبیعی، ویژگی های منحصر به فردی دارد که آن را از الماس های مصنوعی متمایز می کند.

نوعی مصنوعی این الماس غلب با استفاده از روش های آزمایشگاهی مانند HPHT (فشار و دمای بالا) و CVD (رسوب بخار شیمیایی) تولید می شوند. هر چند این الماس ها ظاهری مشابه الماس های طبیعی دارند، اما با استفاده از ابزارهای پیشرفته جواهرشناسی می توان تفاوت های آن ها را شناسایی کرد. برخی از تفاوت های کلیدی الماس سیاه طبیعی و مصنوعی عبارت است از:

ساختار کریستالی

الماس سیاه طبیعی دارای ساختار کریستالی پیچیده تری بوده و ناخالصی های متعددی در آن وجود دارد، در حالی که الماس های مصنوعی معمولا ساختار یکنواخت تری دارند. (انواع دستبند طلا)

چگالی

الماس های طبیعی چگالی بیشتری نسبت به الماس های مصنوعی دارند.

بازتاب نور

معمولا مقدار بازتاب نور در الماس های مصنوعی نسبت به الماس های طبیعی متفاوت است.

نحوه تشخیص الماس سیاه اصلی از تقلبی

تشخیص الماس اصلی از انواع تقلبی امری چالش برانگیز است. با توجه به وجود سنگ های مشابه و جواهرات تقلبی، آگاهی از روش های معتبر برای شناسایی این سنگ اهمیت زیادی دارد. برخی از روش های تشخیص الماس سیاه اصلی از تقلبی عبارت است از:

مشاهده زیر نور

الماس سیاه اصلی هرچند ظاهری مات داشته و بازتاب نور آن کمتر از الماس های شفاف است، اما بازتاب نور آن نسبت به انواع تقلبی و سایر سنگ ها متفاوت است. از این رو، می توان با زیر نور قرار دادن آن این موضوع را متوجه شد.

آزمایش با لوپ جواهرسازی

لوپ جواهرسازی با بزرگنمایی ۱۰ برابر یکی از ابزارهای رایج برای تشخیص الماس سیاه اصلی است. با کمک این ابزار می توان به ترک ها و ناخالصی های موجود درون سنگ پی برد. الماس اصلی دارای ترک های ریز و ناخالصی های متعددی است.

آزمون سختی

سختی بالای الماس سیاه یکی از ویژگی های مهم آن است. از این رو، برای اطمینان از اصلی بودن آن، می توان از ابزار ویژه ای برای سنجیدن سختی یا سفتی آن استفاده کرد.

استفاده از دستگاه تست الماس

دستگاه های تست الماس با استفاده از تکنولوژی های حرارتی یا الکتریکی، الماس های طبیعی را شناسایی می کنند. این دستگاه ها توانایی تشخیص الماس سیاه را از سنگ های مشابه و تقلبی دارند.

مشاهده زیر میکروسکوپ

میکروسکوپ های پیشرفته نیز می توانند در مشاهده ساختار کریستالی الماس سیاه کمک کنند. این روش به ویژه برای تشخیص انواع الماس های مصنوعی و دست ساز مفید است.

آزمون هدایت حرارتی

الماس ها دارای هدایت حرارتی بسیار بالایی هستند. از این رو، با استفاده از دستگاه های سنجش هدایت حرارتی، می توان الماس سیاه اصلی را از سایر سنگ ها تشخیص داد.

نگهداری از الماس سیاه

برای مراقبت از الماس سیاه و حفظ سلامتی آن، تمیز کردن منظم امری مهم است. برای این منظور می توان در بازه های زمانی مشخص این الماس را به مدت 10 دقیقه در آب داغ قرار داده تا کثیفی ها و چربی های قرار گرفته روی سطح آن به طور کامل پاک شوند.

همچنین، استفاده از یک مسواک نرم برای تمیز کردن سطح الماس می تواند موثر باشد. سپس، می توان آن را به مدت یک ساعت در محلول مخصوص قرار داده و نهایتا آن را با یک پارچه نرم خشک کرد.

قیمت الماس سیاه

عوامل مختلفی بر قیمت این الماس تاثیر می گذارند که از جمله آن ها می توان به نوع الماس، نحوه برش و میزان شفافیت آن اشاره کرد. نکته جالب این است که هرچه ناخالصی های الماس سیاه بیشتر باشد، میزان ماتی و مشکی بودن آن بیشتر شده و از این رو قیمت بالاتری خواهد داشت. این در حالی است که برای الماس های معمولی (سفید)، این موضوع برعکس است.

الماس های سیاه طبیعی گران ترین نوع این سنگ ها هستند و پس از آن، الماس های آزمایشگاهی قرار می گیرند. الماس های سیاه بهسازی شده، ارزان ترین نوع هستند و معمولا برای ساخت جواهرات استفاده نمی شوند. علاوه بر آن، اندازه و وزن الماس نیز در تعیین قیمت آن نقش دارند. الماس های بزرگ تر قیمت بیشتری داشته، و کیفیت کلی سنگ نیز بر قیمت آن تاثیرگذار است. به طور کلی، در بازارهای جهانی این نوع الماس ها به قیمت هایی بین 50 تا 80 درصد از قیمت الماس های سفید به فروش می رسند.

نتیجه گیری

الماس های سیاه به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی خاص مانند گرافیت و کربن آمورف، دارای رنگ تیره ای هستند. این نوع الماس در صنعت جواهرسازی و همچنین در صنایع برش و سنباده کاری کاربردهای متنوعی دارد. این الماس را می توان به سه دسته الماس سیاه طبیعی، تصفیه شده و الماس آزمایشگاهی تقسیم کرد.

برای تشخیص الماس سیاه اصل، روش های متعددی از جمله بررسی سطح الماس با استفاده از ذره بین، اندازه گیری چگالی و غیره وجود دارد. با این حال، تشخیص الماس سیاه اصل برای عموم افراد کار آسانی نیست. بنابراین، توصیه می شود تا برای خرید جواهرات به مراکز معتبری همچون مرکز طلا و جواهر جام جم واقع در شهر اهواز مراجعه شود.

سوالات متداول