عیار طلا چیست و کدام عیار طلا بهتر است؟

وقتی به دنبال خرید طلا هستید، احتمالا عبارت عیار طلا زیاد به گوشتان می خورد. طلای عیار 24، عیار 22، 18 و … اما تا به حال فکر کرده اید این ها چه تفاوتی با هم دارند؟ طلای 18 عیار بهتر است یا 24 عیار؟

در این مقاله سعی کردیم راهنمای کاملی درباره عیارهای رایج طلا و انواع آن برای شما فراهم کنیم و به این سوالات پاسخ بدهیم.

عیار طلا چیست؟

عیار طلا (Gold Karat) معیاری برای اندازه گیری خلوص طلاست. به عبارت دیگر هر نوع عیار طلا مشخص می کند که چند درصد از قطعه حاوی طلای خالص است و چند درصد آن را فلزات دیگر تشکیل می دهد. هر چه مقدار عیار بالاتر باشد، قطعه خالص تر است. (عیار طلای روس)

به عنوان مثال طلای 24 عیار یا K24 طلای کاملاً خالص است. منظور از طلای خالص فلزی است که 100% طلا است و با هیچ عنصر دیگری مخلوط نشده است. سایر انواع عیار طلا به ترتیب زیر است :

طلای 22 عیار یا k22 : 91% طلای خالص و 9% فلزات دیگر

طلای 18 عیار یا k18 : 75% طلای خالص و 25% فلزات دیگر

طلای 14 عیار یا k14 : 58% طلای خالص و 42% فلزات دیگر

طلای 10 عیار یا k10 : 42% طلای خالص و 58% فلزات دیگر

(توجه : k حرف اول کلمه karat و معادل انگلیسی عیار است)

باوجود زیبایی و درخشش منحصربفرد طلای 24 عیار، از این عیار در ساخت جواهرات و زیورآلات به ندرت استفاده می شود و بیشتر در ساخت شمش طلا کاربرد دارد. چون طلای خالص بسیار نرم و چکش خوار است. بنابراین برای استفاده روزانه مناسب نیست و باید آن را با فلزات دیگر ترکیب کرد.

هر چه در قطعه طلا، نسبت طلا به فلز پایه بیشتر باشد، مقاومت بیشتری در برابر کدر شدن دارد و ظاهر درخشان تری از خود نشان می دهد، اما در عین حال نرم تر است.

انواع روش های درجه بندی طلا

منظور از درجه بندی طلا، ارزیابی و تعیین درجه کیفیت یک قطعه طلاست. درجه بندی طلا معیار مهمی برای خریداران و فروشندگان است و ارزش طلا را مشخص می کند.

دو سیستم برای درجه بندی و اندازه گیری خلوص طلا وجود دارد:

سیستم خلوص (Fineness System)

این سیستم، خلوص طلا را بر حسب هزار واحد اندازه گیری می کند که در آن طلای خالص را 1000 در نظر می گیریم.

به عنوان مثال، میزان خلوص طلای 24 عیار 999.9 یا 99.99 درصد در نظر گرفته می شود. درمورد طلای عیار 18، میزان طلای خالص آن 750 یا 75 درصد است.

سیستم عیار (Karat System)

این سیستم برای اندازه گیری خلوص طلا، آن را به 24 بخش تقسیم می کند. به این معنی که طلای 24 عیار 100 درصد خالص است.

بنابراین در طلای 18 عیار، 18 قسمت طلای خالص و 6 قسمت فلزات دیگر است.

روش های آزمایش خلوص و عیارسنجی طلا

روش های مختلفی برای عیارسنجی و تشخیص عیار طلا وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

استفاده از سنگ محک و اسید

برای انجام این روش به کیت آزمایش و سنگ محک نیاز دارید. کیت آزمایش شامل اسید نیتریک با شدت های مختلف است. سنگ محک یک نوع سنگ سیاه است که از سیلیس و کوارتز ساخته شده است. دقت داشته باشید که برای انجام این آزمایش باید جوانب احتیاط را درنظر بگیرید و از تجهیزات حفاظتی مثل عینک و دستکش استفاده کنید.

برای انجام این آزمایش، ابتدا طلا را روی سنگ محک بکشید تا یک نوار یا رگه روی سنگ ایجاد شود. سپس یک قطره اسید نیتریک به رگه ایجاد شده اضافه کنید. در این مرحله باید واکنش و تغییر رنگ ایجاد شده را با نمودار راهنمای کیت تست مقایسه کنید. در نهایت، خلوص طلا براساس اثری که اسید روی رگه ایجاد کرده، تعیین می شود.

تستر الکترونیکی طلا

این روش شامل دستگاه های قابل حملی است که از قابلیت رسانایی برای اندازه گیری میزان خلوص طلا استفاده می کنند. تسترهای الکترونیکی یک جریان الکتریکی را از قطعه طلا عبور می دهند و مقاومت آن را اندازه گیری می کنند. طلای خالص رسانایی الکتریکی بالایی دارد، اما ناخالصی ها رسانایی را کاهش می دهند.

این نوع تسترها برای ارزیابی اولیه مناسبند، اما ممکن است نتایج دقیقی ارائه نکنند. بنابراین بهتر است آزمایش را در نقاط مختلف طلا تکرار کنید تا از پایداری نتیجه آن اطمینان خاطر داشته باشید.

روش سنجش حرارت

در این روش طلا ذوب و ناخالصی های آن جدا می شود تا درجه خلوص طلا تعیین شود. این آزمایش بسیار دقیق اما پیچیده است و به همین دلیل تنها در آزمایشگاه های تخصصی انجام می شود.

تست اولتراسونیک (Ultrasonic)

این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ارزیابی خلوص طلا استفاده می کند و با اندازه گیری تغییرات چگالی، ناخالصی را در قطعه طلا تشخیص می دهد.

دستگاه اسکن لیزری یا XRF

این دستگاه به شما نشان می دهد که قطعه طلا حاوی چه آلیاژهایی است و درجه عیار آن چقدر است.

روش اسپکتروفتومتر (spectrophotometer)

دستگاه مورداستفاده در این روش شامل لامپ های تنگستن، دوتریوم و اسپکتروفتومتر UV است. در این دستگاه اشعه الکترومغناطیس در ناحیه مرئی و فرابنفش، توسط طلا جذب می شود و عیار طلا برمبنای شدت جذب نور تعیین می گردد.

کوپلاسیون (ری گیری)

در این روش طلا را به همراه مقدار معینی سرب در مخزن کوپل ذوب می کنند. طی این فرآیند سرب اکسید می شود و سایر اکسیدهای فلزی موجود در طلا را نیز جذب می کند. در مرحله بعد مقداری اسید نیتریک به طلا اضافه می کنند تا اکسیدهای باقیمانده نیز حل شوند. در نهایت وزن طلای به دست آمده با وزن طلای اولیه مقایسه می شود و عیار مربوط به طلا تعیین می گردد.

کدام عیار طلا بهتر است؟

بهترین عیار بستگی به این دارد که شما دنبال چه چیزی هستید و قصد دارید چه استفاده ای از طلا داشته باشید. برای مثال صرفاً به عنوان یک جواهر زینتی می خواهید از آن استفاده کنید یا قصد سرمایه گذاری در طلا را دارید. (برای سرمایه گذاری در طلا می توانید طلای با عیار بالا خریداری کنید و برای استفاده روزمره بهتر است طلاهایی با عیار پایین تر را انتخاب کنید.)

هنگام انتخاب طلا بهتر است هم میزان خلوص آن را درنظر بگیرید و هم دوام و استحکامش را مدنظر داشته باشید.

اگر عیار طلا خیلی بالا باشد، ممکن است ساییده شود یا خراش بردارد. از طرفی عیار خیلی پایین هم ممکن است از جذابیت و زیبایی و درخشندگی طلا کم کند.

بنابراین با درنظر گرفتن دو ویژگی خلوص و استحکام، بهتر است طلای 22 عیار یا 18 عیار را انتخاب کنید. البته توجه داشته باشید که عیار روی رنگ طلا، وزن قطعه و قیمت نهایی آن تأثیر می گذارد.

عیار طلا در ایران 18، 20 و 22 است و پایین تر از عیار 18 نداریم (فروش طلا با عیار زیر 18 غیرقانونی است).

طلای عیار 18 به علت دوام مناسب آن، مرسوم ترین عیار در ایران برای زیورآلات زنانه و مردانه و جواهرات زیبا و ظریف است. در جنوب ایران و به خصوص شهر اهواز طلای عیار 22 نیز پرکاربرد است.

جدول عیار طلا

براساس روش های عیارسنجی و درجه بندی طلا که در بخش های قبل به آن اشاره کردیم، ممکن است کدهای متفاوتی روی طلا ببینید. در بخش پایانی این مقاله جدولی از انواع مختلف عیارها آورده ایم که به شما در تشخیص عیار طلا کمک می کند.